امروزه ساخت سازه هایی مقاوم در برابر باد و زلزله از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به دلیل آن که اگر سازه ها در برابر زلزله مقاوم نباشند، جان بسیاری از افراد به خطر می افتد. به همین دلیل استفاده از تکنولوژی های جدید نحوه اتصال وال پست به کف و سقف و به روز در ساخت سازه ها از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود. یکی از تکنولوژی های مهم در ساخت سازه، استفاده از وال پست می باشد. به صورت کلی وال پست وظیفه انتقال نیرو از دیوار به فریم ساختمان را بر عهده دارد که به واسطه این انتقال نیرو، دیوار دچار تخریب و آسیب دیدگی نخواهد شد، بنابراین در هنگام وقوع زلزله دیوار رفتار مناسب تری را از خود نشان خواهد داد. نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که نیرویی که در این جا از آن نام برده می شود، منظور نیروی حاصل از باد یا زلزله خواهد بود. در این مقاله از وب سایت رادیاب، قصد داریم به بررسی نحوه اتصال وال پست به کف و سقف بپردازیم و اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب از رادیاب با ما همراه باشید.  

وال پست چیست؟

می توان اذعان داشت که یکی از روش هایی که برای مهار اجزای غیر سازه ای ( مانند دیوار و ... ) وجود دارد و در بیشتر مواقع مورد استقبال جامعه مهندسین قرار گرفته، استفاده از وال پست یا کلاف های قائم و افقی است، که این اجزا می تواند دیوار را به صورت کاملا مناسب نگه دارد و مانع از فروریختن قسمت اعظم دیوار در هنگام وقوع بار لرزه ای یا جانبی بشود. در واقع باید اشاره شود که وال پست عضوی می باشد که میانقاب های سازه ای و غیر سازه ای و هم چنین تیغه ها را به اسکلت ساختمان، برای مقاومت در برابر نیروهای جانبی باد و زلزله متصل می کند و به این ترتیب سازه ای یک پارچه و مقاوم در برابر زلزله را ایجاد خواهد کرد. ممکن است این سوال برای شما عزیزان به وجود بیاید که میانقاب چیست؟ برای پاسخ به این سوال می توان اذعان داشت که میانقاب ها دیوارهایی هستند که به واسطه اتصال یا عدم اتصال آن ها به سازه، نام آن ها تغییر کرده و به 2 دسته زیر تقسیم بندی شده اند:

• میانقاب سازه ای
• میانقاب غیر سازه ای

شایان به ذکر می باشد که تیغه ها نیز دیوارهایی هستند که خارج از قاب های سازه ای اجرا خواهند شد و نام گذاری آن ها هیچ ارتباطی به ضخامت دیوارها نخواهد داشت. وال پست کلافی است که در طول های مشخص جهت یکپارچه کردن اسکلت سازه و ایجاد رفتاری مناسب برای دیوار در هنگام زلزله طراحی و اجرا می شود. وال پست باعث درگیری دیوار با اسکلت و هم چنین بالا بردن استحکام دیوار خواهد شد. در واقع، وال پست یک نگهدارنده دیوار می باشد. وال پست ها عموما به صورت تیر _ ستون می شوند. به صورت کلی، استفاده از وال پست در ایران سابقه زیادی ندارد و در سال های اخیر در ساختمان ها به کار می رودهم چنان نیز در بسیاری از ساختمان های کشور ما از وال پست استفاده نمی شود و یا در اجرای آن به نکات مهم اجرایی هیچ گونه توجهی نشان داده نخواهد شد. بیشتر طراحان سازه تصور می کنند تنها سالم ماندن المان های اصلی سازه ( یعنی تیر، ستون و سقف) از اهمیت برخوردار است و خرابی المان های غیر سازه ای آنقدرها هم مهم نیست، در این صورتی که مهندسان در سرتاسر دنیا به تازگی دریافته اند این طرز تفکر صحیح نمی باشد. در واقع زلزله های اخیر در سرتاسر دنیا نشان داده که حتی در مواقعی که سازه آسیبی نمی بیند، اعضای غیر سازه ای (دیوارها، تیغه ها، نما و تاسیسات) ممکن است باعث بروز مشکل و ایجاد آسیب شوند و جان انسان ها را تهدید نمایند. نکته بسیار مهمی که باید از آن اطلاع داشته باشید، این است که سختی میان قاب ها تاثیر مهمی بر پایداری سازه دارد یعنی هرچقدر که میانقاب ها سختی بیشتری داشته باشند و سازه یکپارچه گردد، آنگاه پایداری سازه در برابر نیروهای جانبی نیز بیشتر خواهد شد. اهمیت وال پست نیز به همین موضوع دلیل است و ضرورت اجرای آن نیز بر همین اساس است.

 

ویژگی‌های وال پست کدام است؟

وال پست ها ویژگی هایی دارند که آن ها را به یک سیستم یکپارچه سازی تبدیل می کند. هم چنین برای طراحی و اجرای آن ها باید ضوابط بسیار مهمی را رعایت کرد که در آیین نامه 2800 به صورت کامل درباره آن ها اشاره شده است. از ویژگی ها و ضوابط بسیار مهم وال پست می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• لازم به ذکر می باشد که وال پست کلافی است که در طول‌ های مشخص برای یکپارچه عمل نمودن دیوار مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
• ‌باید بدانید که حداکثر طول مجاز دیوار غیر سازه‌ ای یا تیغه‌ ای بین دو پشت بند عبارتست از ۴۰ برابر ضخامت دیوار یا تیغه و یا ۶ متر هر کدام کمتر باشد و حداکثر ارتفاع مجاز دیوارهای غیر سازه‌ای و تیغه ‌ها از تراز کف مجاور ۳/۵ متر خواهد بود. در شرایط فوق نیازی به نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی و فلزی قائم یا افقی نمی باشد اما در صورت اضافه شدن دهانه ‌ها یا ارتفاع نیاز به استفاده از وال پست خواهد بود.
• لبه قائم تيغه ‌ها نبايد آزاد و جدا باشد‌. اين لبه‌ ها بايد به يك تيغه ديگر يا يك ديوار عمود بر آن‌، يا يكی از اجزای سازه يا ستونكی ( كه به همين دلیل از فولاد‌، بتن آرمه يا چوب تعبيه می‌شود )، با اتصال كافی داشته باشد.
• ستونك می ‌تواند از يك ناودانی حداقل نمره ۶ يا معادل آن از فولاد‌، بتن آرمه يا چوب تشكيل شده باشد‌. اگر طول تيغه پشت بند كمتر از ۱/۵ متر باشد‌، از لبه آن می تواند آزاد باشد.
• عدم نبشی کشی دیوارهای نما‌دار و دیوارهای بدون نما از اشکالات اجرايی رایج ساختمان ‌های بتنی است. بنابراین نبشی کشی دیوارها از اهمیت بسیار خاصی برخوردار خواهد بود.
• وال پست می‌ تواند از متریال فلز یا بتن آرمه ساخته شود. وال پست ‌های فلزی معمولاً به صورت پروفيل نبشی‌، ناودانی‌ یا قوطی است.
• در واقع وظیفه وال پست ‌ها انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به چهارچوب سازه است که موجب عدم تخریب دیوار در هنگام وقوع زلزله یا دیگر بارهای جانبی مانند باد می شود.

 

نحوه اتصال وال پست به کف و سقف سازه

در قسمت های قبل بیان کردیم که وال پست ها اجزایی فلزی یا بتنی می باشند که به عنوان عضوی برای نگهدارنده دیوار مورد استفاده قرار می گیرند و از آن ها می توان برای سازه ها استفاده کرد و بدین ترتیب سازه ای ایمن را طراحی کرد و ساخت. نحوه اتصال وال پست به کف و سقف سازه از اهمیت بسیاری برخوردار است، به دلیل آن که یکپارچه سازی اسکلت ساختمان برای مهندسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است ( این کار سبب می شود که سازه در برابر زلزله مانند یک جسم مقاوم عمل کرده و تخریب سازه به حداقل مقدار خود برسد). لازم به ذکر است که نحوه اتصال وال پست به کف و سقف به صورت زیر خواهد بود:

• برای اجرای وال پست و اتصال آن به کف و سقف، در انتهای دو سر آن قوطی هایی ( معمولا در ابعاد 6 در 6 ) متصل می شود.
• این قوطی ها باعث می شوند تا اتصال به سقف و دیوار به راحتی صورت گیرد و شما بتوانید وال پست را اجرا نمایید.
• قبل از انجام بتن ریزی دیوارها، در داخل قالب ها، پلیت ( صفحات فلزی ) را جا گذاری می کنند تا بعد از بتن ریزی بتوان عملیات جوشکاری را روی آن ها انجام داد.
• روش دیگری که برای اتصال وال پست مورد استفاده قرار می گیرد به این صورت است که از طریق انکر بولت، پلیت ها را در تیرها و ستون ها قرار می گیرند.
• همان گونه که اشاره کرده ایم، لبه پروفیل های وال پست نباید بدون اتصال به طور آزادانه قرار گیرند. آن ها باید به یک تیغه دیگر یا به دیوار عمود بر آن متصل شوند.
• تنها در صورتی که تیغه پشت بند از 1.5 متر کمتر باشد لبه های آن می توانند بدون اتصال به سازه ای آزادانه قرار گیرند.
• یکی دیگر از نکاتی که باید در زمان اجرای وال پست افقی بدانید این است که مهندسان سازه توصیه دارند میلگردهای آجدار با نمره 14 را در فاصله های 1 تا 1.5 متری، به سقف متصل شود. این امر باعث خواهد شد تا مقاومت دیوار در برابر زلزله و بارهای وارد بر آن افزایش پیدا کند.

  همان طور که بیان کرده ایم، در طراحی و ساخت و اجرا وال پست ها، آن ها را از پروفیل های نبشی، قوطی و ناودانی می سازند و مورد استفاده قرار می دهند. برای نحوه اتصال وال پست به کف و سقف به نکات مهم زیر توجه فرمایید:

• هنگامی که از وال پست نبشی استفاده می شود، بارهای وارد شده به دیوار از سمت جانبی بهتر از نوع وال پست با قوطی انتقال پیدا خواهند کرد.
• هم چنین هنگامی که که از وال پست دوبل نبشی در ساختمان استفاده می شود، در زمان ساخت باید دهانه آن یک سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار در نظر بگیرید، آنگاه در این صورت تیغه به راحتی در دیوار قرار داده می شود.

در زمان اجرای وال پست باید در تمامی مراحل از ضد زنگ روی پروفیل ها استفاده شود. هم چنین بهره گیری از رابیتس و توری مرغی و سفت کردن آن با سیم هایی از جنس گالوانیزه، در زمان ساخت دیوار و نازک کاری آن بسیار ضروری و مهم می باشد. این موضوع می تواند اتصال وال پست به دیوار جانبی را بهتر و محکم تر نماید. در نتیجه امکان ایجاد ترک و شکستگی در دیوار هنگام حرکت ساختمان در زمان زلزله به حداقل مقدار خود خواهد رسید.  

چرا نبشی کشی دیوارها یک اصل به حساب می آید؟

در قسمت های قبل بیان کردیم که نبشی کشی دیوارها از اهمیت بسیاری برخوردار است و به عنوان اصولی در طراحی و اجرای وال پست ها به شمار می آید. لازم به ذکر است که مطابق با آیین‌نامه 2800، لبه آزاد دیوارها باید به صورت کامل مهار شود تا حرکت آن ها تحت کنترل باشد. بنابراین یکی از وظایف مهندس ناظر سازه و معمار، الزام مالک به اجرای نبشی کشی برای موارد زیر است:

• جهت مهار لبه ‌های آزاد دیوارهای پیرامونی
• مهار لبه های آزاد در بازشوها و در قسمت‌هایی که دیوار ادامه ندارد
• مهار دیوار جانپناه

در این صورت بهتر است توسط هر دو ناظر در زمان شروع سفت‌کاری به مالک دستور کار داده شود.

 

انواع وال پست کدام است؟

وال پست ها انواع و اقسام مختلفی دارند که هر کدام از آن ها بسته به شرایط سازه و مکان قرار گیری قابل نصب و طراحی است. از جمله انواع وال پست می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• وال پست عمودی
• وال پست افقی
• وال پست ترکیبی

حال در زیر به بررسی و توصیح هر کدام از وال پست ها خواهیم پرداخت:  

وال پست عمودی چیست؟

لازم به ذکر است که در برخی از اوقات، مهندسین طراح در تحلیل بارهای وارده بر دیوار ساختمان به این نتیجه می رسند که بارهای خمشی در دیوار بر دیگر انواع بارهای وارده غلبه دارند و در واقع بارهای خمشی نیروی غالب بر دیوار به حساب می آیند. در این حالت وال پست های عمودی به کمک ما می آیند و می توانند در تحمل بارهای خمشی نقش بسیار مفیدی را ایفا کنند.  به موارد و نکات ذکر شده در زیر توجه فرمایید:

• وال پست در این حال عمودی خود به گونه ای قرار می گیرد که نقاطی که می بایست در سازه اصلی نصب گردد، در بالا و پایین وال پست واقع خواهند شد.
• شکل ظاهری وال پست افقی و عمودی می تواند مشابه یک دیگر باشد اما باید دقت داشته باشید که در وال پست عمودی یا قائم معمولا ضخامت کل دیوار پوشش داده می شود.

 

وال پست افقی چیست؟

وال پست افقی یکی دیگر از انواع وال پست است در سازه ها مورد استفاده قرار می گیرد. در بعضی از موارد بخش هایی از سازه می بایست به عنوان تکیه گاه وال پست قرار گیرند، به صورتی ساخته شده اند که برای نصب وال پست بهتر است آن را به حالت افقی قرار داد و در این صورت است که مهار دیوار به خوبی انجام می شود. در حالت کلی باید بدانید که وال پست برای عضو های از ساختمان به کار گرفته می شود که به صورت عمودی هستند اما خود وال پست می تواند به گونه ای تعبیه گردد که حالت افقی داشته باشد. برخی اوقات مهندسان برای نصب وال پست افقی از تسمه برای محکم تر نمودن وال پست بهره می برند.  

وال پست ترکیبی چیست؟

می توان اذعان داشت که در بعضی از شرایط که چندین وال پست در کنار یک دیگر قرار می گیرند، قرار گرفتن وال پست افقی و وال پست قائم در دیوار بسیار مهم و ضروری می باشد، این نوع وال پست از ترکیب وال پست عمودی و وال پست افقی حاصل می شود. ممکن است این سوال برای شما به وجود بیاید که این وال پست ها در کجا کاربرد دارند؟ برای پاسخ به این سوال باید اشاره شود که برج های بسیار بلند و هم چنین ساختمان هایی که در معرض برخی نیروهای وارده هستند، بیش از هرچیزی با استفاده از وال پست هایی که به صورت افقی و عمودی نصب شده اند ایمن خواهند شد.

سخن پایانی: وال پست یک المان غیر سازه ای است که اجرای آن از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در صورت اجرا نشدن آن می تواند آسیب هایی به سازه در هنگام زلزله به وجود بیاید، بنابراین توصیه می شود که این تکنولوژی برای یکپارچه سازی سازه ها مورد استفاده قرار گیرد تا المان های غیر سازه ای ساختمان، در هنگام وقوع بارهای جانبی نظیر زلزله و باد، بتوانند از خود رفتار مناسبی نشان دهند. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاور مقاوم سازی در ارتباط باشید.