میلگرد بستر چیست ؟

تفاوت وال پست با میلگرد بستر میلگرد بستر از یک جفت مفتولِ طولیِ تغییر شکل یافته تشکیل شده که مفتول های عرضی آن به شکل نردبانی یا خرپایی به آن جوش داده اند و در ابعاد مناسب برای قرارگیری در درزهای ملات بین ردیف های واحد بنایی نصب می گردد. یکی از دغدغه های اصلی مهندسان محاسبه ساختمان، طراحی مهار مناسب برای اجزای ساختمانی غیر سازه ای خصوصا دیوار ها است . در گذشته با قرار دادن دیتیل وال پست نوین بصورت نبشی و یا میلگرد سعی در مهار این دیوارها داشتند.ولیکن تجربه زلزله های تلخ چند ساله  موجب یادآوری این نکته شد که  اجرای وال پست به روش قدیمی نمی تواند روش مناسبی برای مهار دیوار ها باشد چرا که  در این زلزله تمامی دیوارها علی رغم پایداری سازه ها دچار فروریزش می شوند.

 

تاریخچه استفاده از میلگرد بستر

برای نخستین بار در سال ۱۸۱۳ میلگرد بستر به کار گرفته شد. در این سال، اروپائیان برای اولین بار از این نوع میلگرد برای استحکام بخشی به سازه‌ های خود بهره برداری نمودند . بعد از آن در سال ۱۹۵۰ استفاده از این محصول در بین ساختمان‌ سازها شایع شد. در کشور ما نیز برای نخستین بار در سال ۱۳۸۲ این نوع میلگرد در ساخت ساختمان‌ها به کار گرفته شد و موجب به افزایش بیشتر مقاومت ساختمان ‌ها گردید.

 

انواع میلگرد بستر

1. نردبانی
2. خرپایی

 

کاربرد میلگرد بستر در ساختمان سازی چیست؟

همانطور که  میلگرد حرارتی برای افزایش مقاومت سقف کاربرد دارد، در ساختمان سازی، از میلگرد بستر نیز برای افزایش مقاومت دیوارهای سازه در برابر نیروهایی مانند زمین لرزه بهره برداری می گردد. این المان به شکل افقی یا عمودی در انواع دیوارهای باربر و غیرباربر قابلیت بهره برداری دارند. از مجموعه میلگرد و مفتول می ‌توان در انواع دیوارها استفاده نمود که عبارت اند از :

• دیوارهای آجری
• دیوارهای آجری سفالی (CLB)
• بلوک‌های بتنی تو خالی (HCB)
• بلوک‌های سیمانی
• بلوک‌های ACC
• لیکا
• هبلکس

 

مزایای استفاده از میلگردهای بستر

میلگرد بستر مانند سایر مقاطع و پروفیل‌ های ساختمانی از مزیت ‎هایی برخوردار  هستند.   ایمنی و مقاوم بودن ساختمان به عنوان مهم ‌ترین مورد در مزیت می باشند. همانطور که می‌دانید میلگردها به مرور زمان دچار پوسیدگی شده و از بین خواهند رفت؛ از این رو استفاده از میلگرد بستر در شرایط نامساعد، مقاومت ساختمان را تضمین خواهد کرد.

• مقرون به صرفه بودن از دیگر مزایای این محصول به شمار می رود . در مقایسه با روش‎‌ های قدیمی، این روش به صرفه ‌تر است و موجب شده است تا سازندگان بیشتر از این محصول مصرف کنند.
• مزیت دیگر میلگرد بستر، جداسازی دیوار و ستون ها می باشد . این کار منجر به کاهش نیروهای داخل صفحه دیوار می گردد.
• یکی از مزیت ‌هایی که باعث شده است استفاده از این محصول بیشتر شود، عدم نیاز به دوغاب در حین دیوارکشی است.
• استفاده از این محصول موجب  افزایش استحکام سازه در برابر زلزله خواهد شد.
• مقاومت دیوارها با استفاده از این محصول افزایش چشمگیری دارند.
• با وجود میلگردهای بستر، دیوارهای متقاطع به یکدیگر اتصال می یابند.
• استفاده از میلگردهای بستر موجب افزایش مقاومت برشی داخل صفحه دیوار می ‌شود.

 

وال پست چیست؟

وال پست المانی از جنس فولاد می باشد که به صورت عمودی و افقی در دیوارهای سازه قابل اجرا هستند. انتقال نیروهای ناشی از باد و زلزله از دیوار به قاب سازه، وظیفه اصلی وال پست به شمار می رود. طبق آیین نامه 2800 اجرای وال پست در دیوارها با طول بیش از 6 متر الزامی است. به زبان ساده وال پست قابی چهارچوب می باشد  که نگهدارنده دیوار است. در کارگاه های ساختمانی وال پست را از قوطی و نبشی می‌ سازند اما میلگرد بستر همان طور که از اسمش مشخص است از جنس میلگرد می ‌باشد. وال پست درست همانند میلگرد بستر نقش موثری در برابر تخریب زلزله دارد.  

انواع وال پست و مهار دیوار از نظر اجرایی

1. اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی؛
2. اتصال دیوار به ستون با میلگرد
3. اجرای تسمه دور ستون
4. مهار دیوار به وسیله تعبیه میلگرد در داخل ستونهای مجاور
5. مهار دیوار از طریق تعبیه میلگرد در داخل کف
6. مهار دیوار به دیوارهای برشی از طریق عبور میلگرد در سوراخ قالب ها؛
7. اجرای وال پست برای جان پناه بام (وال پست جان پناه)

 

طریقه ی اجرای وال پست

وال پست ها به روش های مختلفی، اما اکثرا به صورت تیر و ستون طراحی و اجرا می گردند  البته وال پست قائم و افقی نیز وجود دارد  که وال پست قائم در زمانی که دهانه شما بزرگ باشد از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در دهانه جوش می گردد. وظیفه ی اصلی آن انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به قاب است که باعث استحکام بیشتر دیوار و جلوگیری از تخریب آن می گردد.  

نکات  مهم هنگام انجام محاسبات و تهیه نقشه سازه

۱. طراحان سازه می بایست جزئیات المان های نگهدارنده دیوارها (Wall Post) را بر اساس استاندارد ۲۸۰۰ در نقشه های خود درج کنند. این جزئیات باید شامل موارد زیر باشد:

• جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار دیوارهای بدون بازشو
• جزئیات و اتصالات اعضای قاتم و افقی لازم برای مهار دیوارهای دارای بازشو
• جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار لبه تراس ها و جان پناه ها
• جزئیات اجرایی دیوارهای زیرزمین که بار خاک به آنها وارد می گردد.

۲. در جزئیات مورد نظر، فواصل عضوهای عمودی برابر حداقل دو مقدار ۴ متر و ۴۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود. ۳. فاصله عضوهای افقی از یکدیگر و از کف تمام شده برابر حداقل دو مقدار ۴ متر و ۳۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود. ۴. ردیف آخر دیوار چینی باید با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای داده  شود. ۵. در طبقه بام، ستونهای کناری، به اندازه ارتفاع جان پناه بلندتر اجرا شده و از آنها برای مهار جانبی جان پناه استفاده گردد. ۶. دیوارهایی که تا زیر سقف ادامه ندارند، در لبه فوقانی با کلاف افقی متکی به المان های پایدار مهار شوند. ۷. لبه قائم دیوارها، به شکل آزاد رها نشوند  و به تیغه  دیگر یا دیوار عمود متصل گردد. در غیر این صورت کلاف قائم در لبه اجرا شود.  

اهمیت استفاده از وال پست

علیرغم اهمیت اجرای این المان در سازه‌ ها، اجرای وال‌ پست در سازه‌ های شهری در ایران پیشینه چندانی نداشته و تقریباً محدود به یک دهه‌ ی اخیر می‌ شوند، ولی با این وصف همچنان در بسیاری از سازه‌ هایی که در کشورمان ساخته می‌ شوند اجرای وال‌ پست و تفاوت وال پست با میلگرد بستر یا صورت نمی گیرد و یا محاسبه و اجرای آن همراه با نقاط ضعف اساسی صورت می پذیرد. تفکری که در بین مهندسان طراح وجود دارد لزوم بر سالم ماندن المان‌ های اصلی سازه یعنی تیر، ستون و سقف‌ ها است و سالم بودن این بخش ها ضامن عملکرد مناسب سازه می باشد .  

تفاوت وال پست و میلگرد بستر

روش های متفاوتی برای  اجرای مقاوم سازی ساختمان ها امکان پذیر می باشد که موجب می شود صفحه های دیوار در مقابل نیروهای خارجی از مقاومت بالاتری برخوردار باشند. یکی از این راه ها وال پست می باشد . در فرآیند وال پست, نبشی هایی را برش می دهند و بعد از جوش دادن به یکدیگر, یک قاب ایجاد می گردد که برای قرار دادن آجر مناسب هست. برای اجرای وال پست در ساختمان بتنی, لازم است دیوار و سقف به وسیله ی مته سوراخ شده  و میلگرد را در سوراخ ها قرار داد. بعد از ایجاد پایه, قاب را به ستون جوش می دهند. در واقع  وال پست یک چهارچوب از جنس نبشی یا پروفیل هست  که کمک می کند تا نیروهایی که بر روی دیوار وارد می گردد به شکل درست توزیع گردد و ساختمان در مقابل نیروهای وارد شده بر آن, یکپارچه عمل نماید و دچار سانحه نشود. نصب ساده و آسان  میلگرد بستر از تفائت بین  وال پست و میلگرد بستر محسوب می شود، چرا که  برای اجرای وال پست باید نبشی ها به سقف و پایه ستون وصل شود و حتما به جوشکاری نیاز پیدا می کند. همچنین هزینه وال پست بسیار بالاتر از هزینه اجرای میلگرد بستر می باشد ولیکن  وال پست در برابر نیروهای برشی و تحمل بار از مقاومت بالاتری برخوردار است و نیروی بیشتری را می تواند تحمل نماید .   در نهایت همانطور که متوجه شدید تفاوت وال پست با میلگرد بستر  عضوی می باشد  که جهت افزایش مقاومت و استحکام المان ‌ها در دو نوع نردبانی و خرپایی کاربرد دارند. بیشترین کاربرد آن در دیوارهای بنایی به ویژه دیوارهای ساخته شده با بلوک سیمانی و سفالی می باشد. اهمیت این المان در کم کردن خسارات ناشی از زلزله قابل توجه است  که طبق آیین نامه در تمام دیوارهای سازه باید اجرا شوند.